Manisa'ya gidenler bilirler, hemen hemen tüm marketlerde, büfelerde, çeşitli mecralarda Manisa'ya özgü mesir macunu ile karşılaşmak mümkündür. Özellikle garajlarda veya yol üstü dinlenme molalarının verildiği tesislerde bolbol satılır bu macunlar, hediye amaçlı... 41 çeşit baharattan oluşan bu macun hemen her derde deva gibidir. Ben grip olmaya yakın, boğazım şişme ve acıma sinyalleri verdiğinde hemen atarım ağzıma bir tane, fosforlu parıl parıl renkteki jelatinlere sarılmış mersir macunlarından... ve şıp diye keser boğaz acısını...
Şimdi bahsedeceğim çay ise Mesir çayı... Bu çay baharat ve bitkisel karışımlardan oluşuyor. Tıpkı mesir macununda olduğu gibi 41 çeşit baharat içeriyor. İçerisindeki tarçın, zencefil, karanfil havlıcan, meyankökü gibi her derde deva baharatların yanısıra funda, papatya, rezene, anason gibi vazgeçilmez baharatlar ve diğer tamamlayıcı çeşitlerden oluşur.
Mesir Macunundaki afrodizyak, detoks ve midevi sağlık etkisi Mesir çayında aynen bulunur. Ancak Mesir macununda şeker kullanılır. Şeker sevmeyen yada sağlık sorunları nedeniyle şeker kullanımı kısıtlı olanlar için mesir çayı ideal bir seçenektir. içerisindeki meyan kökü kendine has tadıyla şekeri aratmayacak bir lezzet sağlar. Mesir çayı 20 adet süzen poşetten oluşan kutularda sunulmaktadır.
Detoks kelimesinin bilinmediği Afrodizyak ın duyulmadığı yıllarda merkez efendinin hazırladığı ve şimdiki uydurma karışımlardan oldukça farklı olan bu macun yüzyıllardan bu güne kullananların referans verdiği mucizevi bir kombinasyondur.
41 BAHARAT NELER?
ANASON: İştah açıcı ve karminatif olarak kullanılır. Karminatif etki barsaklardaki fermantasyona engel olmasından ileri gelir.
HİNDİSTAN CEVİZİ ve BEŞBASE: Kaynatılmış suyu mide ağrılarına iyi gelir. Etkisi bileşimdeki uçucu yağlardan ileri gelir.
ÇİVİT: Halk arasında kabakulak ve pnömonide iyi gelir. Bebeklerin ağız mukozasındaki ağrılı yaraların tedavisinde kullanılır.
ÇÖPÇİNİ: Kökünün kaynatılmış suyu ekzemede kullanılır. Bileşimindeki tanenden dolayı astrenjan etkisi vardır.
ÇÖREK OTU: Gaz söktürücü olarak kullanılır.
DARFÜLFÜL: Bedeni ısıtıcı ve öksürük kesici olarak kullanılır
HARDAL TOHUMU: İştah açıcı ve mideyi yatıştırıcı olarak toz halinde kullanılır. Cilt hastalıklarında iltihabı ve ağrı giderici etkisi vardır.
HAVLİCAN: Öksürük kesici ve ağız kokusu giderici olarak kullanılır. Sindirimi kolaylaştırır, gazı dağıtır, balgamı giderir.
HİYARŞENBE: Mushil olarak kullanılmaktadır. Bileşiminde antrekion türevi vardır.
KAKULE: Lezzet verici , gaz söktürücü, iştah açıcı olarak kullanılır.
KARABİBER: Öksürük kesici, uyarıcı ve baharat olarak kullanılmaktadır.
KARANFİL: Ağız kokusu giderici, diş çürüklerinde ve ağrılarında kullanılır. Bileşimindeki karanfil esansı antiseptik ve ağrı gidericidir.
KEBABE: İdrar ve solunum yolları antiseptiği olarak kullanılır.
KİMYON: Baharat, gaz söktürücü, iştah açıcı ve terletici olarak kullanılır.
Mesir macunun asıl kullanımında bulunan baharat çeşitlerinin bir kısmının doğa da artık bulunmuyor olması nedeni ile mevcut baharatlar ile bu işlem yürütülmektedir. İşte kullanılan diğer baharat çeşitleri;
Yenibahar, Zencefil, Galanya, Krem tartar, Kişniş, Havlıcan, Anason, Sakız, Safran, Tarçın, Udülkahr, Hardal, Misrafi, İksir, Meyan Kökü, Kalemi barit, Tiryak, Sarı helile, Kara helile, Raziyane, Zerdeçal
MESİR MACUNU TARİHÇE
Yıl 1539'u gösterdiğinde Yavuz Sultan selim büyük seferlerinden birisi için İstanbul dışında iken eşi Hafsa sultan da Manisa'da bulunuyordu. Bir süredir rahatsız olan Hafsa sultanın hastalığı ilerleyince devrin hekimleri sultan için seferber edildi. Ancak sultan bir türlü iyileşemiyordu. Sonunda konu Merkez Muslihiddin Efendi ye kadar ulaştı.
Merkez Efendi Medresede baş müderris olan ve tıp ilminde uzman değerli bir hekimdi. Hastayı dinledi, muayene etti ve bir takım bitki ve baharat isimleri yazılı olan bir listeyi görevlilere verdi. Getirilen baharatları belli oranlarda karıştırıp şekerle tatlandırıp bir macun hazırladı. Bu macundan yiyen sultan kısa sürede iyileşti. Eskisinden daha sağlıklı ve zinde olduğunu fark eden sultan Merkez efendiye "bu macundan bol miktarda yapalım ve halka dağıtalım, böyle bir şifa deposundan herkes faydalansın" diye buyurdu. Bunun üzerine kazanlar kuruldu ocaklar yakıldı ve tonlarca macun hazırlandı. Hazırlıkları ve olayı duyan halk Sultan camiinin önünde toplandı. Kalabalığa tek tek dağıtımın zor olacağını fark eden görevliler küçük kağıtlara sarılan macunu halka saçmaya başladılar. 1539 nevruza denk gelen bu olay tüm ülkede duyuldu. Ve sonraki yıllarda daha büyük kalabalıklara daha büyük kazanlarla macun hazırlanmaya başlandı. Sultan meydanına gelemeyecek kadar yaşlı ve hasta olanların evlerine kadar gidildi ve macundan yararlanmaları sağlandı. Yüzyıllarca süren bu gelenek Manisa'nın işgal edildiği birkaç yıl dışında hiç aksatılmadan günümüze kadar gelmiştir.
Mesir şenlikleri - mesir macunu karılırken
 |
| Mesir şenlikleri - halka mesir macunu dağıtılırken |
 |
| kalabalık inanılır gibi değil, sanki tüm Manisa orada... |
KAYNAKLAR:
